Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản (VASEP), kim ngạch xuất khẩu (XK) thuỷ sản của Việt Nam tiếp tục sụt giảm trong tháng 2/2023, do đó tính lũy kế 2 tháng đầu năm 2023, kim ngạch XK thủy sản đạt gần 1,1 tỷ USD, giảm 29% so với cùng kỳ. Hiện XK thủy sản sang các thị trường chính đều giảm.
Trong đó so với cùng kỳ năm 2022, XK cá tra giảm 38%; tôm giảm 40%; cá ngừ giảm 30%; nhuyễn thể giảm 7%; cua ghẹ và giáp xác khác giảm 46%; các loài cá biển khác giảm 2%.
Bảng 1. Kim ngạch xuất khẩu thủy sản Việt Nam 2 tháng đầu năm 2023
|
TT
|
Mặt hàng
|
T1-T2/2023 (tr. USD)
|
Tăng, giảm so với cùng kỳ (+,-%)
|
|
1
|
Tôm các loại
|
335
|
- 40
|
|
2
|
Cá tra
|
240
|
-38
|
|
3
|
Cá ngừ
|
109
|
-30
|
|
4
|
Cá các loại khác
|
254
|
-2
|
|
5
|
Nhuyễn thể
|
109
|
-7
|
|
8
|
Cua ghẹ và giáp xác khác
|
19
|
-46
|
Nguồn: VASEP
Trong các thị trường xuất khẩu thủy sản lớn của Việt Nam trong 2 tháng đầu năm 2023, Nhật Bản chiếm vị trí số 1 với tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt 187 triệu USD; tiếp theo là Mỹ 155 triệu USD; Trung Quốc và Hồng Kông 36 triệu USD; Hàn Quốc 104 triệu USD; Thái Lan 44 triệu USD.
Bảng 2. Top 5 thị trường xuất khẩu thủy sản của Việt Nam 2 tháng đầu năm 2023
|
TT
|
Thị trường
|
Kim ngạch XK (triệu USD)
|
|
1
|
Nhật Bản
|
187
|
|
2
|
Mỹ
|
155
|
|
3
|
Trung Quốc và Hồng Kông
|
151
|
|
4
|
Hàn Quốc
|
104
|
|
5
|
Thái Lan
|
44
|
Nguồn: VASEP
Về kim ngạch và thị trường xuất khẩu của các mặt hàng tôm, cá tra, cá ngừ của Việt Nam trong 2 tháng đầu năm 2023 cụ thể như sau:
Tôm: 2 tháng đầu năm 2023, XK tôm Việt Nam đạt 335 triệu USD, giảm 40% so với cùng kỳ năm 2022.
Bảng 3. Xuất khẩu tôm của Việt Nam T1+T2 các năm từ 2021 - 2023
ĐVT: triệu USD
|
|
T1+T2/2021
|
T1+T2/2022
|
T1+T2/2023
|
|
KNXK
|
376
|
558
|
335
|
Nguồn: VASEP
Nhu cầu thị trường sụt giảm, tôm nguyên liệu khan hiếm nên xuất khẩu tôm vẫn duy trì xu hướng giảm của cuối năm 2022. Các thị trường nhập khẩu tôm lớn nhất của Việt Nam vẫn là Nhật Bản, Mỹ, EU, Hàn Quốc, Trung Quốc và Hồng Kông
Bảng 4. Top 5 thị trường xuất khẩu tôm của Việt Nam 2 tháng đầu năm 2023
|
TT
|
Thị trường
|
Kim ngạch XK (triệu USD)
|
Tăng, giảm so với cùng kỳ (+,-%)
|
|
1
|
Nhật Bản
|
58
|
-35
|
|
2
|
Mỹ
|
57
|
-51
|
|
3
|
EU
|
51
|
-46
|
|
4
|
Hàn Quốc
|
46
|
-25
|
|
5
|
Trung Quốc và Hồng Kông
|
33
|
-16
|
Nguồn: VASEP
Cá tra: 2 tháng đầu năm 2023, XK cá tra Việt Nam đạt 240 triệu USD, giảm 38% so với cùng kỳ năm ngoái. Riêng trong tháng 2/2023, XK cá tra giảm 9% đạt 156 triệu USD.
Bảng 5. Cơ cấu sản phẩm cá tra xuất khẩu
Đơn vị tính: triệu USD
|
TT
|
Sản phẩm
|
Kim ngạch XK
|
Tỷ trọng (%)
|
|
1
|
Cá tra phi lê đông lạnh
|
198
|
82,5
|
|
2
|
Cá tra nguyên con đông lạnh
|
37
|
15,42
|
|
3
|
Cá tra chế biến xuất khẩu
|
4,8
|
2,08
|
Nguồn: VASEP
Xuất khẩu cá tra 2 tháng đầu năm 2023 sang hầu hết các thị trường và khối thị trường chính đều giảm so với cùng kỳ năm 2022. Xk sang thị trường Trung Quốc giảm 8%; Mỹ giảm 21,5%; Braxin giảm 45%; Thái Lan giảm 45%; Meexxico giảm 50%. Riêng xuất khẩu sang thị trường Anh tăng 27%.
Bảng 6. Các thị trường xuất khẩu cá tra của Việt Nam 2 tháng đầu năm 2023
|
TT
|
Thị trường
|
Kim ngạch XK (triệu USD)
|
Tăng, giảm so với cùng kỳ (+,-%)
|
|
1
|
Trung Quốc
|
72
|
-8
|
|
2
|
Mỹ
|
27
|
-21,5
|
|
3
|
Braxin
|
14
|
-45
|
|
4
|
Thái Lan
|
11
|
-45
|
|
5
|
Mexico
|
9
|
-50
|
|
6
|
Anh
|
9
|
+9
|
Nguồn: VASEP
Cá ngừ: Năm 2023, lạm phát tại các thị trường vẫn đang ở mức cao và điều này đang làm giảm sức mua tại các thị trường xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam. XK cá ngừ của Việt Nam trong tháng 2/2023 tiếp tục sụt giảm 13% so với cùng kỳ. Do đó, tính tổng 2 tháng đầu năm 2023, XK cá ngừ của Việt Nam vẫn thấp hơn 30% so với cùng kỳ năm trước, đạt 109 triệu USD.
Bảng 7. Sản phẩm cá ngừ xuất khẩu của Việt Nam T1 + T2 năm 2023
ĐVT: triệu USD
|
TT
|
Sản phẩm
|
Kim ngạch XK
|
Tăng, giảm so với cùng kỳ (+,-%)
|
|
1
|
Cá ngừ tươi, đông lạnh và khô HS03 (trừ HSO304)
|
3
|
-26
|
|
2
|
Cá ngừ đóng hộp HS16
|
20
|
-25
|
|
3
|
Thịt/lon cá ngừ đông lạnh HSO304
|
55
|
-47
|
|
4
|
Cá ngừ chế biến khác HS16
|
31
|
+44
|
Nguồn: VASEP
Hiện sự chênh lệch tỷ giá đang khiến cho các sản phẩm của Việt Nam đang có giá cao hơn so với các nước đối thủ tại các thị trường nhập khẩu (NK) lớn như EU, Mỹ… Bên cạnh đó, giá cá ngừ nguyên liệu trên thị trường thế giới từ cuối năm ngoái tới nay đang có xu hướng ngày càng tăng cao, khiến cho các nhà NK trì hoãn các đơn hàng để chờ giá giảm. Tất cả các điều này đang khiến cho XK cá ngừ của Việt Nam sang các thị trường giảm so với cùng kỳ.
Tại Mỹ, XK cá ngừ của Việt Nam vẫn tiếp tục sụt giảm mạnh, giảm 45% trong tháng 2/2023, đạt hơn 20 triệu USD. Lũy kế 2 tháng đầu năm 2023, XK sang Mỹ đạt gần 37 triệu USD, giảm 54% so với cùng kỳ năm 2022.
Còn tại khối thị trường các nước tham gia Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) mặc dù XK cá ngừ sang Nhật Bản và Mexico trong tháng 2/2023 rất khả quan đạt lần lượt 28% và 194% so với cùng kỳ, nhưng sự tăng trưởng này vẫn không đủ bù đắp lại lượng sụt giảm XK sang thị trường lớn nhất trong khối trong thời gian qua là Canada. XK cá ngừ của Việt Nam sang Canada ngày càng sụt giảm mạnh. Tính riêng trong tháng 2/2023, XK cá ngừ sang thị trường này giảm tới 81%, chỉ đạt gần 800 nghìn USD. Chính sự sụt giảm sang thị trường này đã ảnh hưởng tới kết quả XK sang khối thị trường CPTPP. XK sang khối thị trường này trong tháng 2 giảm 13% và tính lũy kế 2 tháng đầu năm XK giảm 3% so với cùng kỳ.
Trong khi đó, XK sang EU lại có sự đảo chiều trong tháng 2. Kim ngạch XK cá ngừ sang khối thị trường này tăng 59% so với tháng 2/2022, đạt gần 14 triệu USD. Con số này góp phần nâng tổng kim ngạch XK trong 2 tháng đầu năm sang EU lên hơn 22 triệu USD, tuy nhiên vẫn không đủ bù đắp lại lượng sụt giảm trong tháng 1 nên vẫn giảm 5% so với cùng kỳ. XK sang cả 3 thị trường NK lớn nhất trong khối là Đức, Hà Lan và Tây Ban Nha đều tăng trưởng cao lần lượt là 77%, 372% và 58%.
Ngoài thị trường EU, XK cá ngừ của Việt Nam sang Israel, Thái Lan và Nga cũng đang có sự tăng trưởng ấn tượng trong tháng 2/2023 lần lượt là 131%, 55% và 255%.
Bên cạnh đó, sự suy giảm nhu cầu NK tại các thị trường lớn đang khiến các doanh nghiệp XK cá ngừ chuyển dịch sang khai phá các thị trường nhỏ tiềm năng. XK sang các thị trường nhỏ đang có sự tăng trưởng đột phá ở mức 3 con số trở lên so với cùng kỳ, như Hàn Quốc tăng 525%, Anh tăng 182% hay Australia tăng 104%, Phần Lan tăng 654%, Algeria tăng 363%...
Xuất khẩu cá ngừ tăng đột phá tại các thị trường nhỏ
Nguồn: VASEP
Trương Thị Quỳnh Vân
Phòng Thông tin và xúc tiến thương mại - VIOIT