Xã hội càng ngày càng phát triển, nhu cầu về sữa của người tiêu dùng trên thế giới cũng như trong nước ngày càng tăng cao, vì thế thị trường sữa được dự báo sẽ phát triển rất sôi động.
Trên thế giới, thị trường sữa những năm trở lại đây đón một làn gió mới được mang lại bởi các sản phẩm sữa thực vật. Đặc biệt là sau khi dịch Covid-19 bắt đầu bùng phát, các sản phẩm hương sữa có nguồn gốc thực vật càng lên ngôi và dẫn đến sự cạnh tranh giữa nhiều thương hiệu lớn nhỏ. Tốc độ tăng trưởng được dự đoán đạt 5,3% hàng năm và ước tính đạt mức doanh thu khoảng 593 tỷ đô la vào năm 2023.
Các sản phẩm sữa có mặt trên thị trường hiện nay dưới rất nhiều dạng và hình thức như: sữa không đường, sữa có đường, sữa ít đường, sữa tươi, sữa đặc… và cả những chế phẩm sữa như bánh kẹo, sữa chua, nước giải khát, bơ sữa, pho-mát, snack,… Ngoài ra, các doanh nghiệp sản xuất cũng liên tục nghiên cứu và đưa ra thị trường các sản phẩm mới nhằm đa dạng hóa và gia tăng sự lựa chọn của người tiêu dùng.
Bên cạnh các yếu tố về sức khỏe, người tiêu dùng còn chú ý đến các vấn đề như bảo vệ môi trường, quyền lợi động vật… kéo theo đó là xu hướng ăn uống thuần chay. Sữa thực vật vì thế cũng trở thành giải pháp thay thế hữu hiệu cho sữa động vật được nhiều người yêu thích.
Không chỉ ở các quốc gia lớn và đi đầu xu hướng như Mỹ, châu Âu, ở thị trường châu Á, các sản phẩm sữa thực vật vẫn chứng minh được sức hút khủng của mình. Bằng chứng là một loạt các thương hiệu lớn đã tham gia vào thị trường này như Pepsi Co., Coca Cola, Keurig Dr. Pepper, Hain Celestial,… Báo cáo của Research and Market cho thấy, sữa thực vật được dự đoán sẽ đạt mức tăng trưởng 10,18% và doanh thu khoảng 21.52 tỷ đô la vào năm 2024.
Sự tăng trưởng nhanh của sữa thực vật đã thu hút sự chú ý của các doanh nghiệp thực phẩm và giới khoa học... Các loại sữa thay thế có nguồn gốc từ thực vật được làm từ sữa đậu nành, hạnh nhân, dừa, yến mạch và gạo ngày càng phổ biến. Tuy nhiên, sữa từ thực vật vẫn chưa thể thay thế sữa bò.
Theo báo cáo của Mạng nghiên cứu sữa (IFCN), sản lượng sữa toàn cầu đã tăng lên hàng năm, dự kiến nhu cầu sữa sẽ tăng 35% vào năm 2030 lên 1.168 triệu tấn, cho thấy tiêu thụ sữa tươi không có dấu hiệu chậm lại. Sự tăng trưởng này chủ yếu đến từ các nước đang phát triển, nơi nhiều người tiêu dùng đang làm quen với sữa.
Tại Việt Nam, trong những năm qua, ngành sữa Việt Nam luôn đạt tốc độ tăng trưởng tốt. Các doanh nghiệp trong ngành đang không ngừng xây dựng, cải tiến, đổi mới nhà máy và thiết bị, ứng dụng công nghệ có trình độ tự động hóa cao ngang tầm khu vực và thế giới nhằm cải thiện chất lượng nguồn sữa cung cấp ra thị trường.
Theo Quy hoạch phát triển ngành công nghiệp chế biến sữa Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2025, sản lượng sữa tươi sản xuất trong nước dự kiến đạt 1,4 tỷ lít, đáp ứng 40% nhu cầu năm 2025. Xu hướng người dùng tại khu vực thành thị trong tương lai ngày càng ưa chuộng các sản phẩm trung và cao cấp (sữa hữu cơ).
Thói quen của người tiêu dùng của người Việt Nam thay đổi trong những năm gần đây, như xu hướng ăn uống ở ngoài và tiêu thụ sữa hạt. Không khó nhận ra sự thay đổi đa dạng các dòng sữa thực vật mới trên kệ sữa tại các siêu thị lớn ở Việt Nam. Sự gia tăng phổ biến đối với các sản phẩm sữa thay thế có nhiều nguồn khác nhau như giảm niềm tin vào sự thần kỳ của sữa bò, ngày càng nhiều người quan tâm đến động vật hoặc tình hình môi trường nguy hiểm của việc sản xuất sữa truyền thống.
Dự báo, sức tiêu thụ sữa sẽ tiếp tục tăng trong những năm tới, do thu nhập của người dân tăng và sự phát triển của các chuỗi bán hàng hiện đại. Nhu cầu đối với các sản phẩm sữa có giá trị cao cũng được dự báo sẽ tăng mạnh do dân số trẻ và số lượng người thuộc tầng lớp trung lưu ở các đô thị tăng.
Những đối tượng khách hàng này thường có nhu cầu trải nghiệm những sản phẩm mới, đặc biệt là các sản phẩm hữu cơ, xu hướng sử dụng sản phẩm sữa hạt. Đáng chú ý, theo khảo sát từ các công ty nghiên cứu thị trường nhận ủy thác của doanh nghiệp sữa, xu hướng thịnh hành hiện nay là sự tiện lợi. Theo đó, ngoài sự phát triển các kênh mua sắm tiện lợi như siêu thị, trang bán hàng trực tuyến, định dạng sản phẩm cũng phải tiện lợi hơn cho người dùng. Việc tăng trưởng đột phá của sữa công thức pha sẵn dành cho trẻ nhỏ ngày càng lấn dần sữa bột công thức là một ví dụ điển hình cho xu hướng tiện lợi trong ngành sữa. Ở một góc nhìn khác, theo đánh giá của các đơn vị nghiên cứu thị trường, hiện nay thế hệ trẻ (Gen Z) chính là đối tượng đang quyết định xu hướng tiêu dùng tương lai với đặc điểm được giáo dục bài bản, đề cao lối sống xanh, tích cực tương tác xã hội trên nền tảng công nghệ cao…
Trước những cơ hội và yêu cầu đặt ra của người tiêu dùng đòi hỏi doanh nghiệp ngành sữa phải năng động, tinh tế và chân thành hơn khi đưa ra thị trường các giải pháp dinh dưỡng thật sự tốt cho sức khỏe, nguồn gốc thiên nhiên, thân thiện môi trường và có hoạt động truyền thông mang tính tương tác cao. Nắm bắt xu hướng đó, các doanh nghiệp sữa nội như Vinamilk, Nutifood, TH True Milk… đã đẩy mạnh xây dựng hệ thống trang trại để có vùng nguyên liệu đạt chuẩn, đầu tư nghiên cứu cho ra đời những dòng sản phẩm phù hợp với thị hiếu của khách hàng. Chẳng hạn Vinamilk đã xây dựng hệ thống 13 trang trại bò sữa, 13 nhà máy trên cả nước đáp ứng các tiêu chuẩn Global GAP, Organic. Doanh nghiệp này còn mạnh tay đầu tư cho hoạt động R&D, hợp tác với các nhà khoa học, viện nghiên cứu dinh dưỡng hàng đầu thế giới nhằm đưa ra những sản phẩm dinh dưỡng chất lượng cao như sữa tươi và sữa bột Organic, sữa tươi chứa tổ yến, sữa chua Love Yogurt, sữa bột trẻ em Yoko…
Tương tự, Nutifood đã chủ động đầu tư vào trang trại bò sữa ở cao nguyên Gia Lai để nâng cao chất lượng tương đương với sữa tươi nhập từ châu Âu. Bên cạnh những dòng sản phẩm đã làm nên tên tuổi như Nutifood GrowPLUS+, Nuti IQ Gold, Famna, doanh nghiệp này còn liên tục ra mắt các dòng sản phẩm mới từ thảo dược, sâm ngọc linh… để phục vụ đa dạng nhu cầu người Việt. Hay TH True Milk cũng đầu tư hàng tỷ USD vào ngành sữa để sản xuất hàng chục sản phẩm sữa chất lượng như sữa tươi, sữa hạt cao cấp… Theo cam kết của doanh nghiệp, tất cả sản phẩm đều tuân theo định hướng hoàn toàn từ thiên nhiên, tốt cho sức khỏe người dùng.
Việc các doanh nghiệp mạnh tay đầu tư, nghiên cứu cho ra mắt sản phẩm sữa theo xu hướng thị trường đã và đang giúp người tiêu dùng hưởng lợi vì có nhiều sự lựa chọn hơn, dễ dàng tìm được sản phẩm phù hợp nhu cầu./.
Ngô Mai Hương
Phòng Thông tin Thư viện và Xúc tiến thương mại - VIOIT