NỘI DUNG VÀ CÁC BIỆN PHÁP ĐẨY MẠNH XUẤT KHẨU HÀNG THỰC PHẨM CHẾ BIẾN
1.Nội dung đẩy mạnh xuất khẩu hàng thực phẩm chế biến
* Gia tăng sản lượng xuất khẩu
Gia tăng sản lượng xuất khẩu là một trong những nội dung để đẩy mạnh xuất khẩu hàng thực phẩm chế biến. Khi giá xuất khẩu ổn định, tăng sản lượng hàng xuất khẩu sẽ làm gia tăng kim ngạch xuất khẩu. Có thể gia tăng sản lượng xuất khẩu thông qua tăng sản lượng xuất khẩu, tăng chủng loại hàng hóa xuất khẩu, tăng thị trường xuất khẩu; tăng số lượng doanh nghiệp xuất khẩu… Có nghĩa là, cần có sự gia tăng cả về nguồn cung và cầu hàng hóa xuất khẩu.
Tuy nhiên, ngoài nâng cao năng suất, việc gia tăng sản lượng xuất khẩu có giới hạn nhất định do giới hạn về sản lượng sản xuất, khai thác và đánh bắt. Việc đẩy mạnh xuất khẩu dựa vào gia tăng về lượng không thể tạo ra sự tăng trưởng bền vững trong hoạt động xuất khẩu.
* Nâng cao chất lượng sản phẩm xuất khẩu
Nâng cao chất lượng sản phẩm xuất khẩu là một trong những nội dung quan trọng trong việc đẩy mạnh xuất khẩu hàng thực phẩm chế biến, là cơ sở để tạo ra sự tăng trưởng bền vững trong hoạt động xuất khẩu.
Nâng cao chất lượng sản phẩm xuất khẩu vừa để đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng của thị trường nhập khẩu, từ đó tạo ra cơ hội tiếp cận và mở rộng thị trường, vừa góp phần nâng cao giá trị gia tăng của hàng xuất khẩu, góp phần gia tăng kim ngạch xuất khẩu, từ đó tạo tiền đề để đẩy mạnh xuất khẩu.
Nâng cao chất lượng hàng thực phẩm chế biến xuất khẩu trên cơ sở xây dựng chuỗi giá trị thực phẩm toàn cầu, kết nối giá trị gia tăng của các công đoạn từ sản xuất, chế biến, phân phối đến tiêu thụ, thông qua đó tạo giá trị gia tăng lớn hơn trên toàn bộ chuỗi giá trị gia tăng của thực phẩm và mang lại giá trị gia tăng lớn hơn cho các thành phần tham gia chuỗi, trong đó có xuất khẩu.
Nâng cao chất lượng hàng xuất khẩu còn là cơ sở để xây dựng và phát triển thương hiệu sản phẩm xuất khẩu, từ đó góp phần nâng cao giá trị gia tăng của hàng xuất khẩu và đẩy mạnh xuất khẩu.
* Đa dạng thị trường xuất khẩu
Để đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa nói chung, trong đó có hàng thực phẩm chế biến, cần đa dạng thị trường xuất khẩu, trong đó chú trọng vào những thị trường đã có Hiệp định thương mại tự do để tận dụng những ưu đãi từ Hiệp định này để đẩy mạnh xuất khẩu. Bên cạnh đó, cũng cần chú trọng vào những thị trường mang lại giá trị gia tăng nhiều nhất cho xuất khẩu, đó có thể là những thị trường mang tính bổ sung, không mang tính cạnh tranh.
2. Các biện pháp đẩy mạnh xuất khẩu hàng thực phẩm chế biến
Biện pháp nhằm gia tăng sản lượng xuất khẩu
Để góp phần đẩy mạnh xuất khẩu hàng thực phẩm chế biến của Việt Nam ra thị trường nước ngoài, cần có những biện pháp cả từ phía Nhà nước và phía doanh nghiệp nhằm gia tăng sản lượng hàng thực phẩm chế biến, tạo nguồn hàng cung ứng cho thị trường xuất khẩu đảm bảo về số lượng, chất lượng, đa dạng về chủng loại…
* Các biện pháp từ phía Nhà nước
- Hoàn thiện khung khổ pháp lý, đơn giản hóa thủ tục hành chính, cải cách hệ thống tài chính, tín dụng… để thu hút đông đảo lực lượng doanh nghiệp tham gia hoạt động sản xuất, kinh doanh nói chung và doanh nghiệp tham gia xuất khẩu hàng thực phẩm chế biến nói riêng, từ đó góp phần gia tăng sản lượng xuất khẩu.
- Hoàn thiện khung khổ pháp lý, đơn giản hóa thủ tục hành chính còn góp phần tạo môi trường sản xuất, kinh doanh thúc đẩy doanh nghiệp phát triển và mở rộng hoạt động sản xuất, kinh doanh, từ đó gia tăng nguồn cung hàng hóa phục vụ cho xuất khẩu.
- Định hướng thị trường để dẫn dắt sản xuất đối với ngành hàng thực phẩm chế biến với cùng nền tảng kỹ thuật và có sự liên kết giữa các nhà sản xuất, tạo ra nguồn hàng đủ lớn về số lượng và đồng đều, ổn định về chất lượng.
- Phát triển quy mô sản xuất để tạo nguồn nguyên liệu ổn định về số lượng và chất lượng trên cơ sở quy hoạch các vùng sản xuất tập trung và áp dụng các quy trình sản xuất hiện đại, đảm bảo chất lượng sản phẩm.
- Có những chính sách khuyến khích và thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn, cũng như có cơ chế để tăng cường liên kết giữa người sản xuất, người nông dân và doanh nghiệp để tạo ra lượng nguồn hàng ổn định phục vụ xuất khẩu.
- Xây dựng chính sách đầu tư, phát triển và ứng dụng khoa học, công nghệ hiện đại trong hoạt động sản xuất, đặc biệt là những thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 để nâng cao năng suất, hiệu quả sản xuất, nâng cao chất lượng và giá trị gia tăng cho sản phẩm, đáp ứng quy định của thị trường nhập khẩu.
- Đầu tư cho hoạt động nghiên cứu khoa học để có thể tạo ra cây, con, giống đảm bảo chất lượng, có năng suất, sản lượng thu hoạch cao.
* Các biện pháp từ phía doanh nghiệp
Để gia tăng sản lượng hàng hóa phục vụ xuất khẩu, doanh nghiệp có thể sử dụng các biện pháp cụ thể như:
-Tăng cường các hoạt động liên kết với các nhà sản xuất, nhà cung ứng… để tạo ra nguồn hàng ổn định cả về số lượng.
- Đầu tư cho hoạt động nghiên cứu phát triển và ứng dụng khoa học công nghệ hiện đại nhằm nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, tạo ra sản phẩm hàng hóa đáp ứng yêu cầu của thị trường nhập khẩu cả về lượng và chất, góp phần hạ giá thành sản phẩm, nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm. Đồng thời, áp dụng khoa học kỹ thuật trong hoạt động sản xuất, chế biến còn góp phần nâng cao giá trị gia tăng cho hàng hóa, nâng cao hiệu quả xuất khẩu.
Đặc biệt với thị trường EU, là một trong những thị trường có yêu cầu khắt khe về chất lượng và tiêu chuẩn kỹ thuật, đòi hỏi các doanh nghiệp phải đầu tư và áp dụng các máy móc, thiết bị hiện đại để tạo ra sản phẩm thực phẩm chế biến đảm bảo chất lượng, vượt qua được các rào cản của thị trường này, từ đó hàng hóa của doanh nghiệp có thể tiếp cận và mở rộng thị trường xuất khẩu.
- Xây dựng và phát triển chuỗi cung ứng hàng hóa
Xây dựng chuỗi cung ứng hàng hóa là một trong những biện pháp quan trọng để doanh nghiệp tạo ra sự ổn định, bền vững về sản lượng đối với nguồn hàng xuất khẩu.
Ngoài ra, do đặc thù của sản phẩm thực phẩm chế biến đòi hỏi đảm bảo chất lượng mang tính hệ thống trong toàn bộ vòng đời sản phẩm, từ khâu sản xuất để tạo nguồn nguyên liệu đầu vào đến quá trình chế biến và xuất khẩu nên để đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa ra thị trường nước ngoài, doanh nghiệp cần xây dựng và phát triển chuỗi cung ứng sản phẩm để có thể kiểm soát và nâng cao chất lượng sản phẩm, đảm bảo truy xuất nguồn gốc sản phẩm, góp phần đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật của thị trường nhập khẩu.
- Đa dạng chủng loại hàng hóa xuất khẩu để đáp ứng nhu cầu phong phú của các thị trường nhập khẩu, góp phần gia tăng sản lượng và giá trị xuất khẩu.
- Phát triển nguồn nhân lực
Doanh nghiệp đầu tư phát triển nguồn nhân lực cũng là một trong những biện pháp để gia tăng sản lượng và chất lượng sản phẩm xuất khẩu. Trong đó, trình độ chuyên môn, cùng với trình độ, kỹ năng, tay nghề của lao động tham gia sản xuất tạo ra sản phẩm… là những nhân tố ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và hiệu quả sản xuất, từ đó ảnh hưởng đến sản lượng xuất khẩu.
Biện pháp nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm xuất khẩu
Nâng cao chất lượng sản phẩm xuất khẩu là một trong những biện pháp quan trọng để đẩy mạnh xuất khẩu hàng thực phẩm chế biến. Đây cũng là biện pháp được xác định để đảm bảo tính bền vững trong hoạt động xuất khẩu.
Để nâng cao chất lượng hàng thực phẩm chế biến xuất khẩu đòi hỏi những biện pháp cả về phía Nhà nước, doanh nghiệp và các cơ quan liên quan khác.
* Các biện pháp từ phía Nhà nước
- Có chính sách khuyến khích nhập khẩu máy móc, thiết bị công nghệ hiện đại từ những thị trường công nghệ nguồn phục vụ sản xuất, chế biến thực phẩm để tạo ra sản phẩm đạt tiêu chuẩn, chất lượng cao.
- Hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư đổi mới công nghệ trong hoạt động sản xuất và chế biến để nâng cao chất lượng sản phẩm.
- Tạo môi trường thuận lợi để khuyến khích và hỗ trợ doanh nghiệp tăng cường liên doanh, liên kết, hình thành các chuỗi cung ứng tạo ra sự đồng đều, ổn định và nâng cao chất lượng sản phẩm.
- Hỗ trợ, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn trên cơ sở áp dụng các kỹ thuật sản xuất, chăn nuôi hiện đại để tạo ra vùng nguyên liệu đầu vào đảm bảo chất lượng.
- Hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng và phát triển thương hiệu sản phẩm
Có chính sách hỗ trợ, khuyến khích doanh nghiệp xây dựng và phát triển thương hiệu sản phẩm để nâng cao hiệu quả xuất khẩu, đây cũng là động lực để doanh nghiệp không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm xuất khẩu
* Các biện pháp từ phía doanh nghiệp
- Đầu tư máy móc, thiết bị hiện đại trong hoạt động sản xuất và chế biến để tạo ra sản phẩm đảm bảo chất lượng, có giá trị gia tăng cao, tạo thuận lợi trong việc đẩy mạnh xuất khẩu.
- Tăng cường các hoạt động liên kết với các nhà sản xuất, nhà cung ứng, nhà vận chuyển… để tạo ra nguồn hàng đảm bảo chất lượng.
- Xây dựng chuỗi cung ứng hàng hóa để có thể kiểm soát và nâng cao chất lượng sản phẩm ở tất cả các khâu trong quá trình tạo ra sản phẩm xuất khẩu.
- Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực để có thể tiếp cận và ứng dụng những máy móc, thiết bị công nghệ hiện đại để tạo ra sản phẩm chất lượng cao.
Biện pháp nhằm đa dạng thị trường xuất khẩu
Để đa dạng thị trường xuất khẩu, bên cạnh những biện pháp vĩ mô từ phía Nhà nước và biện pháp vi mô từ phía doanh nghiệp, cũng cần có những biện pháp khác từ phía các tổ chức liên quan khác như Hiệp hội (Hiệp hội doanh nghiệp, Hiệp hội ngành nghề), Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài…
* Các biện pháp từ phía Nhà nước
- Tiếp cận thị trường, trong đó cần có những biện pháp cụ thể để hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu như: tổ chức hội chợ xúc tiến thương mại; hỗ trợ doanh nghiệp tham gia hội chợ, triển lãm quốc tế… Trong đó, tăng cường các hoạt động xúc tiến thương mại là một trong những biện pháp quan trọng để đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa. Thông qua các hoạt động xúc tiến thương mại sẽ góp phần kết nối cung, cầu và thu hút được các doanh nghiệp nhập khẩu.
- Cung cấp thông tin thị trường
Để hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận và đẩy mạnh xuất khẩu ra thị trường nước ngoài, Nhà nước cần có những hỗ trợ giúp doanh nghiệp đặc biệt là cung cấp thông tin liên quan đến thị trường xuất khẩu để tạo thuận lợi cho hoạt động xuất khẩu. Trong đó, thông tin thị trường cần đảm bảo tính chính xác, đầy đủ.
* Các biện pháp từ phía doanh nghiệp
- Tiếp cận thị trường trên cơ sở doanh nghiệp chủ động tìm hiểu và cập nhật đầy đủ, thường xuyên các thông tin liên quan đến thị trường xuất khẩu, đặc biệt là cập nhật những thay đổi trong chính sách thuế, quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật, quy định về vấn đề vệ sinh động thực vật đối với mặt hàng thực phẩm chế biến… để từ đó doanh nghiệp chủ động trong việc xây dựng kế hoạch sản xuất, kinh doanh, tạo ra nguồn hàng đáp ứng nhu cầu của thị trường xuất khẩu cả về số lượng và chất lượng, chủng loại hàng hóa…
- Chủ động và tham gia tích cực các hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm ở cả trong và ngoài nước để có cơ hội giới thiệu, quảng bá sản phẩm, từ đó có cơ hội tiếp cận với các nhà nhập khẩu.
- Xây dựng và phát triển thương hiệu sản phẩm để nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo niềm tin đối với người tiêu dùng, tạo uy tín đối với nhà nhập khẩu, từ đó thuận lợi trong việc tiếp cận và mở rộng thị trường xuất khẩu, góp phần đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa của doanh nghiệp.
Tận dụng những cam kết đã có trong các Hiệp định thương mại tự do mà nước ta đã ký kết với các đối tác trên thị trường thế giới để thâm nhập, tiếp cận và mở rộng thị trường, từ đó góp phần đa dạng thị trường xuất khẩu./.
Ths.Lương Thanh Hải
Phòng Thông tin và xúc tiến thương mại - VIOIT