Trong khuôn khổ nhiệm vụ nghiên cứu “Điều tra, đánh giá và đề xuất giải pháp nhằm tăng cường sự tham gia của sản phẩm ngành công nghiệp hỗ trợ trong chuỗi giá trị ngành chế biến, chế tạo của Việt Nam”, Viện Nghiên cứu Chiến lược Chính sách Công Thương đã tổ chức đoàn đi công tác Miền trung (Hà Tĩnh, Quảng Bình) từ ngày 18 tháng 8 đến ngày 29 tháng 8 năm 2023 và tỉnh Nghệ An từ ngày 22 đến 24 tháng 9 năm 2023. Đoàn đi công tác miền Nam từ ngày 13 tháng đến 17 tháng 9 năm 2023. Đoàn công tác của Viện đã tổ chức chuyến khảo sát thực tế và làm việc với các sở, ngành và doanh nghiệp tại một số tỉnh Miền Nam và Miền trung.
Trong thời gian khảo sát, Đoàn đã làm việc với các Sở Công Thương, các doanh nghiệp trên địa bàn về tình hình hoạt động và phát triển của các ngành công nghiệp hỗ trợ thuộc lĩnh vực chế biến, chế tạo trong thời gian qua, tìm hiểu về các chính sách biện pháp các tỉnh đã áp dụng để phát triển các ngành công nghiệp hỗ trợ chế biến, chế tạo. Đoàn cũng đã trao đổi, tọa đàm với các cơ quan chức năng của các tỉnh về phương hướng phát triển các ngành công nghiệp hỗ trợ chế biến, chế tạo, thu thập các thông tin, số liệu phục vụ ch việc thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu.

Thông qua việc nắm bắt thông tin trên địa bàn, tọa đàm trao đổi với các cơ quan quản lý và doanh nghiệp các tỉnh Miền Trung, Đoàn công tác đã đạt được những những kết quả sau đây:
Thứ nhất, khẳng định việc tăng cường năng lực tham gia của các sản phẩm ngành công nghiệp hỗ trợ trong chuỗi giá trị ngành chế biến, chế tạo là hết sức cần thiết và cấp bách trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng. Các nhà quản lý và doanh nghiệp trên địa bàn Miền Trung đều thống nhất cho rằng để nâng cao khả năng cạnh tranh quốc tế và tham gia hiệu quả vào chuỗi giá trị toàn cầu thì Việt Nam nói chung và các tĩnh nói riêng cần phát triển mạnh mẽ hơn nữa các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ cho ngành chế biến chế tạo. Để ngành chế biến chế biến, chế tạo trở thành trụ cột tăng trưởng bền vững cần thiết phải có những chính sách, biện pháp mang tính đột phá để tạo ra nhiều sản phẩm công nghiệp hỗ trợ có sức cạnh tranh cao, từ đó nâng cao tỷ lệ nội địa hóa của các sản phẩm chế tạo của Việt Nam.
Thứ hai, các tỉnh Miền Trung, Miền Nam có nhiều lợi thế để phát triển các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ phục vụ cho lĩnh vực chế biến, chế tạo nhưng chưa được khai thác, đầu tư đúng mức. Hiện tại, số lượng các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ trong chuỗi ngành công nghiệp chế biến chế tạo còn ít, sức cạnh tranh chưa cao, chưa có những doanh nghiệp lớn làm đầu tàu kết nối các doanh nghiệp nhỏ, sản xuất phân tán, nhỏ lẻ, phụ thuộc ở mức độ lớn vào công nghệ, nguồn nguyên liệu bên ngoài tỉnh. Sản phẩm công nghiệp hỗ trợ ngành chế biến chế tạo chưa phong phú, tập trung chủ yếu vào một số công đoạn của ngành may mặc, da giày, chế biến thủy sản. Các tỉnh Miền Trung chưa thật sự quan tâm đến phát triển các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ cho ngành chế biến chế tạo: chưa xây dựng chiến lược định hướng dài hạn để phát triển các ngành công ngiệp hỗ trợ, chưa có chính sách ưu tiên phát triển, đặc biệt là chính sách khuyến khích đầu tư. Đoàn công tác cũng chia sẽ những khó khăn của các tỉnh trong việc phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ như ở vào vị trí không thuận lợi cho giao lưu kinh tế, đặc biệt là một số tỉnh như Hà Tĩnh, Quảng Bình, ở xa các trung tâm kinh tế, điều kiện tự nhiên như thời tiết, khí hậu không thuận lợi, nguôn nhân lực chất lượng cao hạn chế. Bên cạnh đó, Nhà nước cũng chưa có chính sách hỗ trợ phát triển công ngiệp nói chung và công nghiệp hỗ trợ nói riêng đối với các tỉnh Miền Trung và miền nam.
Thứ ba, phát triển công nghiệp hỗ trợ và chế biến chế tạo có ý nghĩa quan trọng trong quá trình tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị, chuỗi cung ứng toàn cầu, là lĩnh vực có ý nghĩa quan trọng của sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa của đất nước và có nhiều tiềm năng, điều kiện thuận lợi để phát triển. Tuy nhiên, công nghiệp hỗ trợ Việt Nam mới chỉ ở giai đoạn sơ khai và còn nhiều yếu kém, chưa đáp ứng được yêu cầu của ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, lắp ráp, đặc biệt là cung cấp linh kiện cho các doanh nghiệp, tập đoàn có vốn đầu tư nước ngoài. Phần lớn các doanh nghiệp trên lĩnh vực này của nước ta có quy mô nhỏ, chưa đủ năng lực đầu tư, hấp thụ và đổi mới sản xuất. Trình độ nguồn nhân lực, đặc biệt là đội ngũ quản lý, lãnh đạo doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ về chế biến chế tạo còn hạn chế. Bên cạnh đó, sự liên kết giữa các doanh nghiệp trong nước và nước ngoài còn lỏng lẻo, sản phẩm công nghiệp hỗ trợ và chế biến chế tạo chưa phong phú, chất lượng chưa cao. Hệ thống chính sách và pháp luật cho phát triển công nghiệp hỗ trợ và chế biến chế tạo hiện còn một số hạn chế bất cập... Để phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ phục vụ cho công nghiệp chế biến, chế tạo, trước hết, cần hoàn thiện chính sách pháp luật, trong đó, rà soát, cập nhật và điều chỉnh danh mục các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ và chế biến chế tạo, ưu tiên phát triển phù hợp với thực tiễn như: Cơ khí, phụ tùng ô-tô, dệt may, da giày, điện tử, v.v, bố trí nguồn lực phù hợp để tập trung phát triển các ngành công nghiệp nền tảng, nâng cao vị trí, vai trò và năng lực của cơ quan quản lý Nhà nước về phát triển công nghiệp tại địa phương; tạo lập môi trường kinh doanh thuận lợi; tập trung thúc đẩy phát triển hệ thống doanh nghiệp công nghiệp, đặc biệt là phát triển các doanh nghiệp công nghiệp tư nhân trong nước trở thành một động lực quan trọng cho phát triển công nghiệp đất nước; phát triển nguồn nhân lực công nghiệp, thúc đẩy khoa học – công nghệ, khai thác hợp lý nguồn tài nguyên để phát triển các lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ và chế biến chế tạo; phát triển chuỗi giá trị trong nước thông qua thu hút đầu tư hiệu quả và thúc đẩy kết nối kinh doanh, liên kết giữa doanh nghiệp Việt Nam với các doanh nghiệp, tập đoàn đa quốc gia; phát triển và bảo vệ thị trường nội địa; nâng cao năng lực doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ và chế biến chế tạo trong nước...
Một số hình ảnh của đoàn công tác


Viết bài và đưa tin
Ths. Lương Thanh Hải
Phòng Thông tin và xúc tiến thương mại - VIOIT