Thực hiện Quyết định số 1658/QĐ-TTg ngày 01/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn 2050; Quyết định số 882/QĐ-TTg ngày 22/7/2022 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 - 2030; UBND tỉnh Thanh Hóa ban hành Kế hoạch hành động tăng trưởng xanh tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2021 - 2030 (theo Quyết định số 3825/QĐ-UBND ngày 18 tháng 10 năm 2023 của Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa), với quan điểm, mục tiêu và các nhóm giải pháp như sau:
I. Quan điểm, mục tiêu
1. Quan điểm
- Tăng trưởng xanh thúc đẩy cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng lực cạnh tranh và khả năng chống chịu trước các biến động từ bên ngoài; cụ thể hóa định hướng phát triển của tỉnh theo Nghị quyết số 58-NQ/TW ngày 05/8/2020 của Bộ Chính trị, hệ thống các quy hoạch quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh, chiến lược phát triển ngành, lĩnh vực.
- Tăng trưởng xanh là một phương thức quan trọng để thực hiện phát triển bền vững, đóng góp trực tiếp vào giảm phát thải khí nhà kính, hướng tới nền kinh tế trung hòa các-bon trong dài hạn.
- Tăng trưởng xanh lấy con người làm trung tâm, giúp giảm thiểu tính dễ bị tổn thương của con người trước biến đổi khí hậu; khuyến khích lối sống có trách nhiệm của từng cá nhân đối với cộng đồng và xã hội, hình thành xã hội văn minh, hiện đại hài hòa với thiên nhiên và môi trường.
- Tăng trưởng xanh phải dựa vào thể chế và quản trị hiện đại, khoa học và công nghệ tiên tiến, nguồn nhân lực chất lượng cao, phù hợp với bối cảnh quốc tế, điều kiện trong nước và trong tỉnh. Định hướng đầu tư vào công nghệ tiên tiến, chuyển đổi số, kết cấu hạ tầng thông minh và bền vững; tạo động lực để đầu tư tư nhân đóng vai trò ngày càng quan trọng trong nền kinh tế xanh.
- Tăng trưởng xanh là nhiệm vụ quan trọng của các cấp ủy đảng, chính quyền, các tổ chức chính trị xã hội, doanh nghiệp và toàn xã hội.
2. Mục tiêu
Thực hiện có hiệu quả Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050; phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững, trọng tâm là cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, phát triển các ngành kinh tế xanh, sử dụng hiệu quả và tiết kiệm năng lượng, hướng tới nền kinh tế xanh, trung hòa các-bon và đóng góp vào mục tiêu hạn chế sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu; phấn đấu sớm đưa Thanh Hóa trong nhóm các tỉnh dẫn đầu cả nước - một cực tăng trưởng mới, cùng với Hà Nội, Hải Phòng và Quảng Ninh tạo thành tứ giác phát triển ở phía Bắc của Tổ quốc theo mục tiêu đã đề ra tại Nghị quyết số 58-NQ/TW ngày 05/8/2020 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh Thanh Hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
II. NHIỆM VỤ VÀ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU THỰC HIỆN ĐẾN NĂM 2030
Để hoàn thành mục tiêu, Kế hoạch đưa ra 8 nhóm nhiệm vụ và giải pháp chính, bao gồm: (1) Các nhóm nhiệm vụ, giải pháp về truyền thông, giáo dục và nâng cao nhận thức; (2) Xây dựng và hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước gắn kết với các mục tiêu tăng trưởng xanh; (3) Phát triển nguồn nhân lực, việc làm xanh; (4) Huy động nguồn lực tài chính và thúc đẩy đầu tư cho tăng trưởng xanh; (5) Khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo; (6) Hội nhập và hợp tác quốc tế; (7) Nhóm nhiệm vụ, giải pháp về bình đẳng trong chuyển đổi xanh và (8) Nhóm nhiệm vụ, giải pháp tăng cường trên một số ngành, lĩnh vực chủ yếu đặc biệt là ngành năng lượng, công nghiệp, giao thông vận tải và dịch vụ logistics…
Đối với năng lượng: Nhiệm vụ của Sở Công Thương chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan xây dựng và triển khai thực hiện một số nội dung trên địa bàn tỉnh (sau khi có hướng dẫn của Bộ Công Thương): (i) Quy định, chế tài hằng năm đối với việc áp dụng tiêu chuẩn tỷ lệ năng lượng tái tạo cho các đơn vị sản xuất điện, phân phối điện phù hợp với mục tiêu giảm phát thải; (ii) Khung pháp lý, cơ chế quản lý vận hành thị trường điện phù hợp với bối cảnh tỷ trọng các nguồn điện từ năng lượng tái tạo trong hệ thống tăng cao; (iii) Cơ chế pháp lý cung cấp năng lượng phù hợp; (iv) Quy định pháp lý nhằm đạt được các mục tiêu về năng lượng tái tạo; (v) Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý đối với hoạt động sản xuất, lưu trữ, vận chuyển, sử dụng nhiên liệu xanh; (vi) Hoàn thiện và ban hành các tiêu chuẩn, quy định bắt buộc kèm theo chế tài về các định mức tiêu thụ năng lượng của các phân ngành kinh tế.
- Tham mưu tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả Quy hoạch tổng thể về năng lượng quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 trên địa bàn tỉnh phù hợp với mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính tiến tới loại bỏ nhiệt điện than trước năm 2040; Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; Thông tư về việc áp dụng tiêu chuẩn tỷ lệ năng lượng tái tạo cho các đơn vị sản xuất điện, phân phối điện phù hợp với mục tiêu giảm phát thải.
- Tham mưu thu hút đầu tư phát triển năng lượng sạch, năng lượng tái tạo và năng lượng mới nhằm đảm bảo an ninh năng lượng cho phát triển công nghiệp và thương mại trên địa bàn tỉnh.
- Tham mưu triển khai các cơ chế đấu thầu, đấu giá cung cấp năng lượng phù hợp, đặc biệt trong các dự án đầu tư năng lượng tái tạo, năng lượng mới (sau khi có hướng dẫn của Bộ Công Thương).
Đối với ngành Công nghiệp: Nhiệm vụ của Sở Công Thương chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan thực hiện nghiêm ngặt kiểm tra, giám sát việc tuân thủ các quy chuẩn, tiêu chuẩn, định mức tiêu thụ năng lượng và các yêu cầu khác theo quy định của pháp luật về sử dụng năng lượng hiệu quả cho các tiểu ngành công nghiệp.
+ Tham mưu triển khai kế hoạch áp dụng giải pháp kỹ thuật hiện có tốt nhất (BAT), kinh nghiệm quản lý môi trường tốt nhất (BEP) trong các tiểu ngành công nghiệp tiêu thụ nhiều năng lượng và có tỷ trọng phát thải cao; lộ trình triển khai áp dụng các công nghệ tiên tiến, tự động hóa cao, ưu tiên ứng dụng công nghệ thông tin vào sản xuất.
+ Tham mưu, triển khai các giải pháp nhằm thúc đẩy sử dụng hiệu quả tài nguyên và sản xuất sạch hơn trong các doanh nghiệp sản xuất; tổ chức hướng dẫn khai thác, chế biến tiết kiệm, hiệu quả nguồn tài nguyên (khoáng sản, nước, năng lượng), nâng cao hiệu quả nền công nghiệp.
- Sở Khoa học và Công nghệ chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan phổ biến danh mục công nghệ xanh, phát thải các-bon thấp trong các ngành công nghiệp, tạo thuận lợi cho huy động đầu tư (sau khi có hướng dẫn của Trung ương).
- Ban quản lý KKT Nghi Sơn và các KCN chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan tham mưu, triển khai thực hiện các giải pháp đẩy mạnh đầu tư cơ sở hạ tầng Khu kinh tế, khu công nghiệp theo hướng tăng trưởng xanh; tăng cường cộng sinh công nghiệp đối với khu công nghiệp; nghiên cứu áp dụng nguyên tắc kinh tế tuần hoàn trong xây dựng, quản lý các khu công nghiệp, khu kinh tế; xây dựng mới, chuyển đổi các khu công nghiệp theo hướng khu công nghiệp sinh thái; xây dựng các trung tâm chuyển giao và mua bán chất thải có thể tái chế trong các khu công nghiệp sinh thái, phát triển các khu xử lý, tái chế chất thải liên vùng. Khuyến khích một số khu công nghiệp xây dựng hình mẫu khu công nghiệp dựa trên nền tảng logistics theo hướng thúc đẩy các mục tiêu tăng trưởng xanh.
- Sở Công Thương; UBND các huyện, thị xã, thành phố căn cứ quy định và hướng dẫn của Bộ Công Thương, chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan nghiên cứu tham mưu đầu tư hình thành các cụm công nghiệp sinh thái; triển khai các chính sách khuyến khích, ưu đãi, phát triển cụm công nghiệp sinh thái, làng nghề bền vững; các mô hình, sáng kiến cộng sinh công nghiệp giữa các doanh nghiệp trong và giữa các cụm công nghiệp.
Đối với Giao thông vận tải và dịch vụ logistics: Nhiệm vụ Sở Giao thông vận tải; UBND các huyện, thị xã, thành phố trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ được giao tham mưu tiếp tục đầu tư hoàn thiện hệ thống hạ tầng giao thông vận tải theo hướng tăng cường khả năng kết nối và thúc đẩy phát triển vận tải đa phương thức; phát triển kết cấu hạ tầng logistics theo hướng xanh, đảm bảo tính đồng bộ giữa hạ tầng giao thông và dịch vụ vận tải với mục tiêu phát triển ngành dịch vụ logistics; phát triển đồng bộ giữa sản xuất với phát triển hạ tầng và dịch vụ logisitcs.
- Sở Giao thông vận tải chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan tham mưu các giải pháp phát triển giao thông công cộng, phương tiện giao thông vận tải sử dụng năng lượng sạch, khuyến khích các doanh nghiệp, cơ sở kinh doanh dịch vụ vận tải thực hiện đầu tư mới xe bus, xe taxi thay thế sử dụng điện, năng lượng xanh.
+ Tham mưu triển khai các văn bản quy định về quy chuẩn kỹ thuật, định mức tiêu thụ năng lượng đối với phương tiện giao thông vận tải; thu hút đầu tư các bến xe, trạm dừng nghỉ xanh. Nghiên cứu triển khai lộ trình chuyển đổi phương tiện giao thông vận tải sử dụng điện và năng lượng sạch theo Kế hoạch số 137/KH-UBND ngày 31/5/2023 của UBND tỉnh.
+ Đẩy mạnh phát triển và thực hiện chuyển đổi số trong hoạt động giao thông vận tải, logistics hướng đến mục tiêu tăng trưởng xanh; nghiên cứu tham mưu xây dựng hệ thống quản lý, điều hành giao thông thông minh (ITS). Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, vận hành, khai thác tại các bến xe, hệ thống kho bãi, cảng thủy nội địa.
- Ban Quản lý Khu kinh tế Nghi Sơn và các KCN; UBND các huyện, thị xã, thành phố trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ được giao nghiên cứu đầu tư hoàn thiện kết cấu hạ tầng logistics theo hướng xanh đảm bảo tính đồng bộ của hạ tầng giao thông và dịch vụ vận tải với mục tiêu phát triển ngành dịch vụ logistics.
- Sở Khoa học và Công nghệ chủ trì, phối hợp với đơn vị liên quan cập nhật quy định, quy chuẩn kỹ thuật về chất lượng nhiên liệu theo hướng xanh (nhiên liệu sinh học, nhiên liệu khí hóa lỏng…).
- UBND các huyện, thị xã, thành phố thực hiện các nội dung, nhiệm vụ đảm bảo quy hoạch, cơ cấu sản xuất địa phương gắn với phát triển hạ tầng và dịch vụ logistics./.
Ngô Mai Hương
Phòng Thông tin và Xúc tiến thương mại - VIOIT