Trong hai ngày 18 và 19 tháng 7 năm 2024, tại Hà Nội, Bộ Công Thương Việt Nam đã phối hợp với Ban Thư ký APEC tổ chức thành công "Hội thảo APEC về thúc đẩy chuyển đổi số vì năng lượng hiệu quả". Hội thảo đã thu hút sự tham gia của các chuyên gia, đại diện các nền kinh tế thành viên APEC và các tổ chức quốc tế, cùng nhau chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi số trong lĩnh vực năng lượng.
Trong bài phát biểu khai mạc, ông Đặng Hải Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững, Bộ Công Thương Việt Nam, đã nhấn mạnh tầm quan trọng của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 trong việc thay đổi cách thức sản xuất và kinh doanh truyền thống. Các công nghệ như Dữ liệu đám mây, Blockchain và Big Data đã giúp thu thập và xử lý dữ liệu năng lượng một cách tức thì và liên tục, từ đó tối ưu hóa hệ thống sản xuất và tiêu thụ năng lượng. Ông Dũng cũng chỉ ra rằng, mặc dù chuyển đổi số mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng đặt ra không ít thách thức về bảo mật, quyền riêng tư và chi phí. Để đảm bảo rằng quá trình này tạo ra những tác động tích cực trong dài hạn, các chính phủ cần chủ động tạo ra môi trường thuận lợi thông qua các chính sách phù hợp.
Hội thảo đã tiếp tục với nhiều bài phát biểu và thảo luận sâu sắc từ các diễn giả. TS. Joachim Monkelbaan, trưởng nhóm Đánh giá Tác động Bền vững của các hiệp định thương mại cho Ủy ban Châu Âu (DG Trade), đã chia sẻ về vai trò của chuyển đổi số trong việc nâng cao hiệu quả năng lượng, đặc biệt là trong các ngành giao thông, xây dựng và công nghiệp. Ông chỉ ra rằng các thiết bị kỹ thuật số không chỉ giúp tối ưu hóa hiệu suất năng lượng mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu lượng khí thải carbon, từ đó góp phần bảo vệ môi trường và thúc đẩy phát triển bền vững.
Ông Lý Mạnh Hà, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty Tư vấn Kỹ thuật Năng lượng Xanh JSC Việt Nam, đã trình bày về các ứng dụng của chuyển đổi số trong việc quản lý năng lượng tại Việt Nam. Ông đã làm rõ những thành công ban đầu trong việc triển khai các hệ thống quản lý năng lượng (EMS) và các công nghệ hiệu suất cao khác. Những công nghệ này đã giúp giảm đáng kể tiêu thụ năng lượng trong các tòa nhà và cơ sở công nghiệp, góp phần vào mục tiêu chung của Việt Nam trong việc giảm thiểu khí thải và tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo.
Tiếp theo, ông Liu Yang-guang, Giám đốc Bộ phận Phát triển Thiết bị Hiệu suất cao, Viện Nghiên cứu công nghệ công nghiệp Đài Loan (ITRI) đã giới thiệu các trường hợp nghiên cứu về công nghệ quản lý năng lượng và thiết bị hiệu suất cao. Ông Liu đã minh họa cách các hệ thống quản lý năng lượng tiên tiến, như EMS, đang được áp dụng trong các cửa hàng bán lẻ để tối ưu hóa tiêu thụ năng lượng và giảm tải cho hệ thống. Những giải pháp này không chỉ giúp tiết kiệm năng lượng mà còn giảm chi phí vận hành cho doanh nghiệp.
Trong phần chia sẻ của bà Yulia Kostevich, Đồng sáng lập và Đối tác Quản lý của Smart Business Trips (SBT) và Lingvista LLC Liên bang Nga, bà đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng năng lực và nâng cao nhận thức cộng đồng về hiệu quả năng lượng. Bà cho rằng, để chuyển đổi số thành công trong lĩnh vực năng lượng, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa chính phủ, doanh nghiệp và các tổ chức quốc tế. Bên cạnh đó, bà cũng chia sẻ những thành công của Nga trong việc áp dụng các công nghệ số để cải thiện hiệu quả năng lượng và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.
Tiến sĩ HE Yuan, Trợ lý nghiên cứu tại Viện Tiêu chuẩn hóa Trung Quốc (CNIS) đã mang đến những bài học quý giá từ kinh nghiệm phát triển hệ thống tiêu chuẩn hiệu quả năng lượng của nước này. Theo Tiến sĩ HE Yuan, chuyển đổi số là một quá trình liên tục và đòi hỏi sự hợp tác của tất cả các bên liên quan. Bên cạnh đó, ông cũng chia sẻ về các chiến lược mà Trung Quốc đã áp dụng để thúc đẩy chuyển đổi số, bao gồm việc xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật số, phát triển công nghệ mới và tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp.
Ông Vũ Quang Đăng, một chuyên gia năng lượng độc lập của Việt Nam, đã đề xuất những quy định ESCO mới cho Việt Nam. Ông Đăng đã chỉ ra rằng, để thúc đẩy hiệu quả năng lượng, cần có những quy định pháp lý rõ ràng và cơ chế hỗ trợ tài chính phù hợp để khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào các giải pháp năng lượng tiên tiến. Ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ quyền lợi của các công ty dịch vụ năng lượng trong các hợp đồng hiệu quả năng lượng.
Kết thúc hội thảo, bà Phạm Quỳnh Mai, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương, đã tổng kết các kết quả quan trọng mà hội thảo đã đạt được. Bà Mai khẳng định rằng, việc nâng cao nhận thức và xây dựng năng lực là cần thiết để đảm bảo quá trình chuyển đổi số mang lại hiệu quả cao nhất. Chính phủ, doanh nghiệp và các tổ chức cần hợp tác chặt chẽ để tạo ra môi trường thuận lợi cho chuyển đổi số, từ đó thúc đẩy hiệu quả năng lượng và đảm bảo sự phát triển bền vững. Bà cũng khẳng định rằng Việt Nam cam kết đồng hành cùng APEC trong nỗ lực thúc đẩy tăng trưởng bền vững và phát triển bao trùm trong khu vực.
Hội thảo đã thành công trong việc tạo ra một diễn đàn quan trọng để các nền kinh tế thành viên APEC cùng chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm và đưa ra những khuyến nghị nhằm thúc đẩy chuyển đổi số trong lĩnh vực năng lượng. Bộ Công Thương Việt Nam, với vai trò chủ nhà, đã thể hiện cam kết mạnh mẽ trong việc cùng APEC thúc đẩy tăng trưởng bền vững và phát triển bao trùm trong khu vực. Viện Nghiên cứu chiến lược, chính sách Công Thương đã cử đại diện Trung tâm Tham vấn WTO và FTAs gồm bà Nguyễn Diệu Thúy, Phó Giám đốc cùng 2 cán bộ (ông Nguyễn Tuấn Hải và ông Trịnh Quốc Vinh) tham dự và đóng góp ý kiến tích cực tại hội thảo, thể hiện cam kết mạnh mẽ trong việc cùng APEC thúc đẩy tăng trưởng bền vững và phát triển bao trùm trong khu vực.
Một số hình ảnh tại Hội thảo:
TS. Trịnh Quốc Vinh
Trung tâm Tham vấn WTO và FTAs - VIOIT